Contrast between Highlanders and Lowlanders

“Angli etenim sicut et politiores Scoti antiqua illa Saxonum lingua, quae nunc Anglica dicitur promiscue, alia tamen atque alia dialecto loquuntur.  Scotorum autem reliqui quos exteri (quod majorum suorum instituta, ac antiquam illam simplicemque amiciendi ac vivendi formam mordicus adhuc teneant) feros et sylvestres, montanos dicimus, prisca sua Hibernica lingua utuntur.”—­De Gestis Scotorum, Lib. i. (De Populis Regnis et Linguis.)

     8.  GEORGE BUCHANAN (1506-1582)

      Account of Harlaw

“Altero vero post anno, qui fuit a Christo 1411, Donaldus Insulanus OEbudarum dominus cum Rossiam iuris calumnia per Gubernatorem sibi ablatam, velut proximus haeres (uti erat) repeteret, ac nihil aequi impetraret, collectis insulanorum decem millibus in continentem descendit; ac Rossiam facile occupavit, cunctis libenter ad iusti domini imperium redeuntibus.  Sed ea Rossianorum parendi facilitas animum praedae avidum ad maiora audenda impulit.  In Moraviam transgressus eam praesidio destitutam statim in suam potestatem redegit.  Deinde Bogiam praedabundus transivit; et iam Abredoniae imminebat.  Adversus hunc subitum et inexpectatum hostem Gubernator copias parabat; sed cum magnitudo et propinquitas periculi auxilia longinqua expectare non sineret, Alexander Marriae Comes ex Alexandro Gubernatoris fratre genitus cum tota ferme nobilitate trans Taum ad Harlaum vicum ei se objecit.  Fit praelium inter pauca cruentum et memorabile:  nobilium hominum virtute de omnibus fortunis, deque gloria adversus immanem feritatem decertante.  Nox eos diremit magis pugnando lassos, quam in alteram partem re inclinata adeoque incertus fuit eius pugnae exitus, ut utrique cum recensuissent, quos viros amisissent, sese pro victis gesserint.  Hoc enim praelio tot homines genere, factisque clari desiderati sunt, quot vix ullus adversus exteros conflictus per multos annos absumpsisse memoratur.  Itaque vicus ante obscurus ex eo ad posteritatem nobilitatus est.”—­Rerum Scotorum Historia, Lib. x.

FOOTNOTES: 

[Footnote 92:  This was written after the stone had been carried to England.]

[Footnote 93:  He had fallen in the front rank of the Scottish army at Halidon Hill.]

APPENDIX B

THE FEUDALIZATION OF SCOTLAND

The object of this Appendix is to give a summary of the process by which Anglo-Norman feudalism came to supersede the earlier Scottish civilization.  For a more detailed account, the reader is referred to Skene’s Celtic Scotland, Robertson’s Scotland under her Early Kings, and Mr. Lang’s History of Scotland.